دعوت به تغییر سال مالی
«سال مالیاتی عبارت است از یك سال شمسی كه از اول فروردین‌ماه هر سال شروع و به آخر اسفندماه همان سال ختم می‌شود اما در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات كه سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌كند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی است».
در مفاد قانون تجارت، به صراحت قانون مالیات‌های مستقیم، تعریفی از سال مالی و مالیاتی نشده است. «آغاز و پایان سال مالی شركت در موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان» صریح ترین اشاره ایست که در مفاد قانون تجارت آمده است. در استاندارد نحوه ارائه صورت‌های مالی برای تعریف دوره گزارشگیری آمده است: صورت‌های مالی باید حداقل به طور سالانه ارائه شود.
انتخاب سال مالی برای شركت‌ها آزاد است و می‌تواند بر اساس یك سال شمسی انتخاب شود یا می‌تواند از هر تاریخی شروع و به یك سال بعد منتهی شود. به طور مثال سال مالی از ۱/۱/۹۱ آغاز و به ۲۹/۱۲/۹۱ ختم یا از ۱/۷/۹۱ آغاز و به ۳۱/۶/۹۲ ختم می‌شود. حتی می‌تواند از ۱۱/۱۰/۹۱ آغاز و به ۱۰/۱۰/۹۲ منتهی شود. بنابراین صاحبان سهام شركت‌ها چه در موقع تاسیس شركت و چه در ادامه فعالیت می‌توانند محدوده سال مالی خود را به دلخواه انتخاب، یا تغییر دهند. رسم انتخاب سال مالی از ابتدای فروردین لغایت اسفندماه در بیشتر شركت‌ها اتفاق افتاده و دلیل آن برابر بودن با سال شمسی است. اما تغییر سال مالی، یا انتخاب سال مالی كه منطبق با سال شمسی نباشد فوایدی دارد كه صاحبان سهام شركت‌ها تاكنون به آن توجه نداشته‌اند و در مصاحبه‌های صورت گرفته، بیشترشان از امكان تغییر آن اطلاعی ندارند. تغییر و انتخاب سال مالی كه منطبق با سال شمسی نباشد برای این گروه شركت‌ها پیشنهاد می‌شود:
۱- شركت‌هایی كه در ماه منتهی به پایان سال مالی كمترین میزان موجودی انبار را دارند، می‌توانند محدوده‌ای را انتخاب كنند كه انجام و هزینه انبارگردانی آن به سهولت و ارزان‌تر تمام شود.
۲- شركت‌هایی كه تمایل دارند اطلاعات مالی سالانه آنها منطبق با شركت‌های همكار خارجی باشد، می‌توانند سالی منطبق با سال میلادی انتخاب كنند یعنی از ۱۱/۱۰ لغایت ۱۰/۱۰ سال بعد.
۳- شركت‌هایی كه عضو شركت‌های گروه شركت مادر هستند و سال مالی آنها با همدیگر منطبق نیست می‌توانند هماهنگ شوند.
۴- شركت‌هایی كه مثلا در ۴ ماهه یا ۶ ماهه ابتدای سال شمسی ترافیك كاری دارند و باید جوابگوی مشتریان خود باشند، می‌توانند سال مالی خود را به نیمه دوم سال تغییر دهند.
۵- شركت‌هایی كه قصد دارند دوره بستن حساب‌ها، انجام حسابرسی مالی و برگزاری مجمع و انجام حسابرسی مالیاتی تا ۲۹ اسفندماه تمام شود، می‌توانند سال مالی منتهی به ۳۱ مرداد ماه را انتخاب كنند.
در این صورت امور مالی وظیفه بستن حساب‌ها، تهیه صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی را در فصل پاییز انجام می‌دهد، همچنین حسابرسی مالی و مالیاتی با هزینه كمتری صورت می‌پذیرد (در نیمه دوم سال معمولا حسابرسان ظرفیت مازاد دارند) و كاركنان و مدیران از تعطیلات نوروزی و تابستان استفاده كامل می‌برند و ضمنا زمان رسیدگی ممیزین محترم مالیاتی معمولا در نیمه دوم سال صورت می‌پذیرد. بنابراین با فرصت مناسب، طرفین به بحث‌های مالیاتی می‌پردازند. از طرف دیگر تهیه دفاتر قانونی و تحویل اظهارنامه مالیاتی در زمانی انجام می‌شود كه حضور ارباب رجوع در ادارات مربوطه كاهش یافته است.
بنابراین هر شركتی می‌تواند تعریفی برای سال مالی خود انجام دهد و نسبت به تغییر آن اقدام كند. بیش از ۹۹ درصد شركت‌ها سال مالی شمسی را انتخاب كرده‌اند كه با مطالعه موضوع فعالیت شركت، ترافیك كاری، مباحث پرسنلی، مراجعات به ادارات و سازمان‌های دولتی و سایر مثال‌هایی كه در این نوشتار آمده است می‌توانند نسبت به تغییر سال مالی اقدام كنند. اگر این اقدام صورت پذیرد پله‌ای از ارتقای فرهنگ شركت داری طی شده است (در مورد نحوه تغییر آن حتما با بازرس شركت مشاوره شود).
برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد مورخ پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۱
گردآورنده: سهيل رحمانزاده